Onzekerheid blijft troef op staalmarkt

In het laatste halfjaar is veel onzekerheid de staalmarkt binnengeslopen, constateert de eerste editie van het StaalJournaal in het nieuwe jaar. Dat komt vooral door de steeds maar dalende importprijzen, waarmee zowel de Europese fabrieken als de afnemers met name in het 4^e kwartaal te maken kregen.

Oorzaken onzekerheid

Maar er zijn ook andere oorzaken: hoe lang houdt het tekort van de halfgeleiders nog aan en wanneer zal dan de vraag uit de automobielsector zal herstellen? Wat gaat de EU-Commissie doen met de evaluatie van de importheffingen? Wat zijn de effecten van de oplopende inflatie met mogelijk stijgende rente, de torenhoge energiekosten en het mogelijke tekort aan steenkool. Komt het hoge productieniveau in China van medio 2021 na de Olympische Spelen èn het winterseizoen weer terug?

Ook speelt een rol bij de economische ontwikkelingen hoe het verloop zal zijn van omikronvariant, die nu al een negatief effect heeft op de productiviteit bij een aantal staalbedrijven. En dan was er nog zeer recentelijk het nieuws uit de Verenigde Staten, dat ondanks de vorige maand afgesloten overeenkomst tussen de EU en de VS inzake de opheffing van de wederzijdse importheffingen wellicht toch niet alle Europese landen van die heffing worden uitgesloten.

Het Amerikaanse ministerie van Handel heeft daarover namelijk een zeer kritisch rapport gepubliceerd. Feit is volgens het StaalJournaal ook dat voorraden bij de afnemers nog steeds hoog zijn en staalprijzen nog instabiel, waardoor er nog weinig animo bestaat nieuwe inkoopcontracten af te sluiten.

Contracten automobielproducenten

Maar er zijn ook goede berichten. Bij de bouw- en constructiebedrijven, alsmede de metaalverwerkende industrie zijn de orderboeken goed gevuld. Positief is ook dat enkele staalfabrieken recentelijk contracten met automobielproducenten hebben afgesloten. “Daardoor zal sneller duidelijk worden hoe het prijsniveau zich zal gaan ontwikkelen”, aldus het StaalJournaal. “Afgezien van de werkelijke behoefte aan en het aanbod van staal, dus het gebruikelijke spel van vraag en aanbod, waarmee de richting van de basisprijzen bepaald wordt, schermen enkele fabrieken met het idee een extra toeslag voor energiekosten in te voeren, zoals dat door diverse producenten van lang materiaal (staaf- en balkstaal) al gedaan schijnt te zijn.”

Divers sentiment

Het sentiment in de staalmarkt is heel divers. De staalprijzen, vooral op de spotmarkt, hebben duidelijk een neerwaartse lijn laten zien. Bij met name handelskwaliteiten is sprake van een daling van de basisprijzen in de EU-markt oplopend tot ca. 25%. Sommige insiders denken, dat de staalprijzen blijven fluctueren op het huidige niveau. Als argument wordt genoemd, dat het tekort aan chips voorlopig nog niet opgelost zal zijn.

Daarnaast worstelt niet alleen de automobielsector met dit probleem, maar speelt het inmiddels ook in andere branches, zoals de witgoedindustrie. Anderen echter denken dat in de loop van deze en volgende maand een prijsverhoging onvermijdelijk zal zijn. Daar zouden dan ook een aantal argumenten voor zijn, zoals de verwachting dat de staalbehoefte in China zal toenemen vanwege een losser regiem na afloop van de Olympische Spelen. (De Chinese overheid heeft productiebeperkingen opgelegd aan veel zware industriële bedrijven om tijdens de Spelen de lucht zo zuiver mogelijk te hebben.)

Prijsstijgingen worden ook verwacht op grond van de beslissing van de Indonesische regering de export van steenkool tijdelijk te verbieden vanwege de binnenlandse energiebehoefte. Frankrijk heeft ook besloten tijdelijk meer steenkool voor energieopwekking te gaan gebruiken. Bij ijzererts speelt de kwestie dat Vale een beperkte productie in Brazilië heeft, veroorzaakt door aanhoudend slechte weersomstandigheden. Beide aspecten zullen waarschijnlijk een opwaartse druk op grondstof- en energieprijzen veroorzaken, die de staalproducenten natuurlijk in hun kostencalculaties zullen willen meenemen.

Importheffingen EU

Over het algemeen hebben de Europese fabrieken volgens het StaalJournaal wel kortere levertijden. “En inderdaad kloppen verschillende staalproducenten sinds kort regelmatig bij handelaren, servicecenters en andere klanten aan met de vraag of er nog nieuwe orders te verwachten zijn, wat wijst op matig gevulde orderportefeuilles. Veel afnemers wachten ook af hoe de revisie van de importheffingen zal uitpakken. Zou de EU-Commissie bijvoorbeeld besluiten het huidige beleid van de invoerrechten geheel weg te nemen dan zal de Europese markt overspoeld worden met goedkoop staal vanuit o.a. Azië, het Midden-Oosten en Zuid-Amerika.

Een dergelijke beleidswijziging ligt echter niet in de lijn der verwachting, temeer daar Europese fabrieken financieel sterk moeten worden gemaakt om de zo gewenste transmissie naar een milieuvriendelijke staalproductie te kunnen bekostigen. Europa zit bovendien om strategische en economische redenen niet te wachten op een staalindustrie, die zwaar in de problemen raakt vanwege te grote, deels ook unfaire, concurrentie uit andere werelddelen.”