Is metaal duurzaam bouwmateriaal?

Denk aan het hang- en sluitwerk en sanitaire voorzieningen. Een vraag die zich daarbij steeds meer opdringt: hoe duurzaam is metaal eigenlijk? Niet voor niets staat de uitgestelde Hannover Messe in 2022 onder meer in het teken van duurzaamheid. Qua metaalbouw en -winning is daarin nog veel te winnen. Metalen zijn een natuurlijke grondstof, maar de winning ervan heeft grote invloed op de omgeving, terwijl de verwerking ervan veel energie kost. Vandaar dat mensen opteren voor alternatieven, zoals hout. Maar ook dat is natuurlijk maar in beperkte mate duurzaam. Dus hoe duurzaam is metaal nu echt? En hoe kan het duurzamer worden toegepast?

Gerecycled metaal

De olifant in de kamer wat betreft duurzaamheid is natuurlijk recycling. De circulaire economie krijgt in bijvoorbeeld de maakindustrie slechts moeizaam vorm. Terwijl er juist veel te winnen is met recyclen. Daarmee wordt de impact van metaalgebruik verminderd, omdat er geen nieuwe grondstoffen gewonnen worden. Ook transport is minder een issue, omdat lokaal recyclen vaak mogelijk is. Metaal is bovendien zeer goed recyclebaar. Mede door de hoge recyclebaarheid wordt met name aluminium als duurzaam bouwmateriaal beschouwd.

Laagwaardig recyclen

Door slim om te gaan met gerecycled metaal kan de duurzaamheidswinst vergroot worden. Zo kost het veel energie om schroot op te werken tot volwaardig metaal, dat net zo bruikbaar is als het oorspronkelijke product. Een alternatief is het laagwaardig recyclen van schroot en het bijvoorbeeld als gevelbekleding hergebruiken. Dat kost niet alleen veel minder energie, maar maakt ook het gebruik van andere materialen voor de gevelbekleding overbodig. De duurzaamheidswinst zit hem in dit geval dan ook niet alleen in het recyclen, maar ook in het overbodig maken van andere (nieuwe) materialen.

Lassen of hechten?

Recyclen is dus een goede manier om metaalgebruik duurzamer te maken. Maar ook in de verwerking is veel winst te behalen. Bijvoorbeeld door groen staal, dat wordt geproduceerd met aanzienlijk minder CO2-uitstoot. Maar ook de verdere verwerking van metaal kan duurzaamheidswinst opleveren. Een goed voorbeeld daarvan is het gebruik van lijm in plaats van lassen. Lassen vraagt extreem veel energie, terwijl er ook voor metaal tegenwoordig indrukwekkende lijmen bestaan. Met name bij klussen in en om het huis, verdient het hechten van metaal met lijm de voorkeur.

Het ene metaal is het andere niet

Uiteindelijk is de vraag of metaal in de bouw duurzaam is, te simpel gesteld. Dat geldt niet alleen voor groen staal versus traditioneel staal, maar allereerst voor het soort metaal dat wordt gebruikt. Het ene metaal is schaarser dan het andere en zorgt voor meer aantasting van de omgeving bij de winning, dan het andere. Tegelijk kunnen we er niet omheen. Niet alleen in de bouw, maar ook in de elektronica is het gebruik van diverse metalen – enkele zeer schaars en zeldzaam – onvermijdelijk. Dat betekent dat de focus ligt op een zo duurzaam mogelijke verwerking ervan en ook dat de keten steeds meer gesloten zal moeten worden. Het zal altijd nodig blijken om nieuwe metalen te winnen, maar door een zo circulair mogelijke metaalketen te realiseren, wordt de vraag naar nieuwe metalen wel tot een noodzakelijk minimum beperkt.