‘Duizenden extra banen voor jongeren bij minder lange werkdagen’

Indien er minder lange werkdagen worden gemaakt kunnen er in de Metalektro (grootmetaal)bijna 5.000 extra banen worden gecreëerd. Dat stelt FNV Metaal op basis van een Werktijdenonderzoek. Andere uitkomsten zijn dat er in de sector zeer flexibele werktijden zijn en dat werknemers meer zeggenschap over hun eigen werktijden willen.

FNV Metaal heeft in maart onderzoek gedaan naar de praktijk en de ervaringen met werktijden in de Metalektro (grootmetaal). Dit is een belangrijk thema in de lopende onderhandelingen over de nieuwe cao Metalektro. Naast reguliere werktijden gaat het dan vooral ook over: overwerk, werken op zaterdag, pauzes, dienstroosters, opnemen van ADV dagen, etc.

Belangrijkste uitkomsten
Volgens FNV Metaal zijn dit de belangrijkste uitkomsten van het Werktijdenonderzoek Metalektro:

– 12,5 % van de werknemers maakt werkdagen van 9,5 uur of meer. Dat zijn bijna 20.000 werknemers. 60% van de werknemers werkt structureel of zeer regelmatig over. Zonder dit structurele of extreme overwerk zouden er 5.000 extra banen kunnen ontstaan. Hierdoor zouden vooral veel jongeren met een vaste baan kunnen instromen. En zou de overbelasting van de huidige werknemers verminderen.

– Voor een flink aantal werknemers geldt dat zij in het weekend overwerken. Dit heeft een grote negatieve invloed op hun sociale leven.

– Meer dan de helft van de werknemers heeft geen dienstrooster en voor een flink deel geldt dat de werktijden pas op korte termijn duidelijk worden.

– In zo’n 60% van de gevallen worden de ADV dagen collectief vastgesteld rondom een aantal feestdagen en vakanties. Het plannen van ADV dagen rond feestdagen is veelal naar tevredenheid van werknemers. Maar tegelijkertijd moet wel opgepast worden voor het structureel inzetten van ADV dagen om leegloopuren/-momenten af te vullen. Het oorspronkelijke doel van het creëren van werkgelegenheid dreigt daardoor uit beeld te raken.

– Zorgelijk is het grote aantal werknemers dat tijdens de pauze stand by is. Hierdoor moeten werknemers continu doorwerken, zonder rust.

– Er is een grote diversiteit aan systemen van urenbanken. Slechts in 1/3e van de gevallen gaat dit in goed overleg met werknemers. Een belangrijk deel van de werknemers heeft weinig invloed of zeggenschap op het ontstaan van plus- en minuren of de opname daarvan.

– Niet iedereen is blij met het werken in ploegendiensten. Meer dan de helft van de werknemers zou een andere oplossing willen. Met een betere balans tussen werk en privé en met meer kans op herstel.

– Een belangrijke minderheid klaagt over de kwaliteit van de werktijden bij consignatie. Consignatie heeft grote gevolgen voor het sociale leven. Als je geconsigneerd ben, beperkt dat je speelruimte om afspraken te maken of ergens naar toe te gaan. En als je opgeroepen wordt, moet je onmiddellijk aan het werk en word je hersteltijd onderbroken.

– De meeste werknemers willen korter werken per week of een vierdaagse werkweek.

FME: urgentie van cao-vernieuwing
Momenteel lopen de onderhandelingen voor een nieuwe cao Metalektro. Op 2 april, tijdens de tweede onderhandelingsdag, begonnen de vakbonden de dag met het presenteren van de uitkomst van hun onderzoek. Daarna heeft FME hun voorstellen becommentarieerd. Eerste onderhandelaar Peter Bongaerts heeft daarbij nogmaals onderstreept dat de nieuwe cao moet aansluiten bij een sterk veranderende sector. Hij gaf aan dat er een uitdaging ligt voor cao-partijen om in constructief overleg tot een nieuwe cao te komen. Daarop volgde een discussie over maatwerk op ondernemingsniveau. Bongaerts gaf aan dat in de praktijk het beeld met wie overleg wordt gevoerd divers is. Dat is afhankelijk van de arbeidsverhoudingen en de overlegcultuur. Vakbonden lieten nadrukkelijk weten dat zij hechten aan een rol bij maatwerk op ondernemingsniveau.

Bongaerts lichtte verder opnieuw de noodzaak en urgentie van cao-vernieuwing toe. “De veranderingen die ons te wachten staan door onder meer de toenemende vervlechting van ict en productie, Smart Industry, zijn enorm. Iedereen moet uit de comfortzone. De razendsnelle veranderingen zijn niet vrijblijvend. We kunnen niet stil blijven staan en hopen dat deze ontwikkeling voorbij waait. Het is daarom juist nu tijd om met de vakbonden af te spreken hoe we ervoor gaan zorgen dat onze bedrijven en hun werknemers klaar zijn voor de toekomst. Vernieuwing is noodzaak. We kunnen als industrie alleen een topspeler op de wereldmarkt blijven als we zorgen dat onze kosten beheersbaar blijven en onze bedrijven voortdurend innoveren. Zo kunnen we blijven concurreren en zorgen we voor werkgelegenheid en welvaart voor ons land.”

De onderhandelaars komen op maandag 13 april aanstaande voor de derde onderhandelingsdag bijeen om het overleg te vervolgen.